AQLLI SHAHAR INFRATUZILMASIDA TRANSPORT XAVFSIZLIGINI TA'MINLASHNING RAQAMLI YECHIMLARI
Keywords:
aqlli shahar, transport xavfsizligi, raqamli texnologiyalar, sun’iy intellekt, IoT, katta ma’lumotlar, monitoring tizimi, yo‘l harakati, raqamlashtirish.Abstract
Ushbu maqolada aqlli shahar infratuzilmasida transport xavfsizligini ta’minlashga qaratilgan raqamli texnologiyalar va innovatsion yechimlar tahlil qilinadi. Jumladan, sun’iy intellekt, narsalar interneti (IoT), katta ma’lumotlar (Big Data), avtomatlashtirilgan monitoring va videokuzatuv tizimlarining transport harakati xavfsizligiga ijobiy ta’siri yoritiladi. Xalqaro tajriba asosida ilg‘or modellar o‘rganilib, ularning O‘zbekiston shahar infratuzilmasida qo‘llanish imkoniyatlari baholanadi. Shuningdek, transport boshqaruvining raqamlashtirilishi orqali avariya holatlarini kamaytirish va samarali shahar harakatini tashkil etish imkoniyatlari asoslanadi.
References
1. Batty, M. (2013). The New Science of Cities. MIT Press.
2. Batty, M., Axhausen, K. W., Giannotti, F., Pozdnoukhov, A., Bazzani, A., Wachowicz, M., ... & Portugali, Y. (2012). Smart cities of the future. The European Physical Journal Special Topics, 214(1), 481–518. https://doi.org/10.1140/epjst/e2012-01703-3
3. Ratti, C. (2011). TED Talk: Architecture that senses and responds. TED.com.
4. Townsend, A. (2013). Smart Cities: Big Data, Civic Hackers, and the Quest for a New Utopia. W. W. Norton & Company.
5. Wang, Y., Zheng, Y., & Xue, Y. (2019). Travel time estimation based on historical trajectories and spatio-temporal predictions. IEEE Transactions on Intelligent Transportation Systems, 20(10), 3770–3783.
6. Zanella, A., Bui, N., Castellani, A., Vangelista, L., & Zorzi, M. (2014). Internet of Things for Smart Cities. IEEE Internet of Things Journal, 1(1), 22–32. https://doi.org/10.1109/JIOT.2014.2306328
7. United Nations Economic Commission for Europe (UNECE). (2021). Smart Sustainable Cities Profile: Tashkent, Uzbekistan. Retrieved from https://unece.org
8. UNESCO. (2020). Smart Cities and Urban Development. Paris: UNESCO Publishing.
9. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi. (2022). “Aqlli shahar” texnologiyalarini joriy etish bo‘yicha davlat dasturi. 50-son qaror, 28-yanvar.
10. AKT vazirligi (2023). Raqamli O‘zbekiston – 2030 konsepsiyasi. Toshkent: O‘zbekiston Respublikasi Raqamli texnologiyalar vazirligi.