METALL VA METALL BO’LMAGAN PROTEZ MATERIALLARINING BIOTOLERANTLIGI: SOLISHTIRMA TAHLIL
Keywords:
protez materiallari, metall, metall bo‘lmagan materiallar, biotolerantlik, biogarmoniklik, og‘iz bo‘shlig‘i, allergik reaksiyalar, stomatologik biomateriallar, biofilm, klinik tahlil.Abstract
Mazkur maqolada stomatologik amaliyotda keng qo‘llanilayotgan metall va metall bo‘lmagan (akril, kompozit, keramika) protez materiallarining biotolerantligi, ya’ni og‘iz bo‘shlig‘i to‘qimalariga nisbatan biologik muvofiqlik darajasi solishtirma tahlil asosida o‘rganilgan. Tadqiqot davomida har ikki turdagi materiallar bilan uzoq muddatli aloqada bo‘lgan bemorlarning klinik kuzatuvlari, laborator testlari va mikrobiologik baholash natijalari tahlil qilindi. Natijalarga ko‘ra, ayrim metall materiallar (masalan, nikel-qotishmalar) shilliq qavatda allergik va toksik reaksiyalar chaqirishi mumkinligi aniqlangan. Metall bo‘lmagan materiallar, ayniqsa zamonaviy kompozit va keramikalar esa yuqori biotolerantlik darajasi, kam yallig‘lanish chaqiruvchanlik va yaxshi estetik ko‘rsatkichlar bilan ajralib turgan. Shu bilan birga, har ikkala guruh materiallarining yuzasida mikroflora yig‘ilishi, biofilm shakllanishi va og‘iz gigiyenasiga ta’siri ham solishtirildi. Maqolada protez materiallarini tanlashda ularning biotolerantlik xususiyatlarini hisobga olish zarurligi asoslab berilgan va stomatologik amaliyotda bemor salomatligini saqlab qolishga xizmat qiluvchi tavsiyalar ishlab chiqilgan.
References
1. Алиев К.К. Биосовместимость стоматологических материалов. — М.: МЕДпресс-информ, 2018. — 192 с.
2. Кулаков А.А., Лебеденко И.Ю. Материалы в стоматологической практике: классификация, свойства и совместимость. — М.: ГЭОТАР-Медиа, 2020. — 240 с.
3. Wataha J.C. Biocompatibility of dental materials: current status and future perspectives // Journal of Dental Research. — 2019. — Vol. 98(5). — P. 487–495.
4. ISO 10993-1:2018. Biological evaluation of medical devices — Part 1: Evaluation and testing within a risk management process.
5. Хананашвили Л.Д. Аллергические реакции на стоматологические материалы: диагностика и профилактика // Российская стоматология. — 2021. — №3. — С. 45–49.
6. Zarb G.A., Hobkirk J.A., Eckert S.E., Jacob R.F. Prosthodontic Treatment for Edentulous Patients. — 13th ed. — Elsevier, 2021. — 464 p.
7. Qodirov A.X., Ergashev O.M. Stomatologik materiallarning biologik muvofiqligi // Tibbiyotda innovatsiyalar. — 2022. — №4. — B. 63–67.
8. Petrov A.V., Mamedov R.T. Bioinert and bioactive prosthetic materials in modern dentistry // Dental Science and Practice. — 2020. — Vol. 6, No. 2. — P. 33–39.
9. ISO 7405:2018. Dentistry — Evaluation of biocompatibility of medical devices used in dentistry.
10. Nazarova D.I., Yusupova Z.M. Harakatchan protez materiallarining shilliq qavatga ta’siri // O‘zbekiston tibbiyoti jurnali. — 2023. — №2. — B. 50–54.
