Logo

BANK KAPITALI VA UNING YETARLILIK ASOSLARI

Authors

  • Matmurodova Nargiza

    Hamkorbank ATB Xorazm MBXO yetakchi menejer
    Author

Keywords:

O‘zbekiston bank tizimi, bank kapitali, kapital yetarliligi, Bazel standartlari, moliyaviy barqarorlik, asosiy kapital, qo‘shimcha kapital, risklarni boshqarish.

Abstract

Ushbu maqolada zamonaviy bank tizimida bank kapitalining mazmuni, tuzilmasi va moliyaviy xavflarni boshqarishdagi o‘rni atroflicha tahlil qilinadi. Kapitalning asosiy (Tier 1) va qo‘shimcha (Tier 2) qismlari, ularning bank barqarorligini ta’minlashdagi funksiyalari va o‘zaro nisbatlari yoritilgan. Maqolada bank kapitalining yetarlilik darajasi, ya’ni kapital yetarliligi ko‘rsatkichlari (CAR – Capital Adequacy Ratio)ning mohiyati va ahamiyati chuqur o‘rganiladi. Shuningdek, xalqaro moliyaviy standartlar, xususan, Bazel I, II va III talablari asosida kapital yetarliligining baholash usullari ko‘rib chiqiladi. O‘zbekiston Respublikasi bank tizimida kapitalni mustahkamlash, xatarlarni boshqarish va minimal talablarni belgilash borasida amalga oshirilayotgan islohotlar ham tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari banklar faoliyatida kapitalni samarali boshqarish, moliyaviy barqarorlikni ta’minlash va investorlar ishonchini mustahkamlashda nazariy va amaliy asos bo‘lib xizmat qiladi.

References

1. Basel Committee on Banking Supervision (BCBS). (2010). Basel III: A global regulatory framework for more resilient banks and banking systems. Bank for International Settlements (BIS).

https://www.bis.org/publ/bcbs189.htm

2. Basel Committee on Banking Supervision. (2019). The costs and benefits of bank capital. Bank for International Settlements (BIS).

https://www.bis.org/publ/bcbs258.htm

3. Santos, J.A.C. (2001). Bank Capital Regulation in Contemporary Banking Theory: A Review of the Literature. Financial Markets, Institutions & Instruments, 10(2), 41–84.

https://doi.org/10.1111/1468-0416.00041

4. Mishkin, F. S. (2006). The Economics of Money, Banking, and Financial Markets. 8th ed. New York: Pearson Education.

5. Mengniyozov, A. (2023). O‘zbekiston bank tizimida kapital yetarliligi me’yorlari va ularni takomillashtirish yo‘llari. Iqtisodiyot va moliya, 4(89), 34–41.

6. Ahmedov, T. (2024). Bank kapitali va risk boshqaruvi: xalqaro tajriba va milliy xususiyatlar. Moliyaviy tadqiqotlar jurnali, 2(55), 12–20.

7. Markaziy bank rasmiy sayti (2025). O‘zbekiston bank tizimining moliyaviy ko‘rsatkichlari.

https://www.cbu.uz

8. Wikipedia contributors. (2025). Basel III. In Wikipedia, The Free Encyclopedia.

https://en.wikipedia.org/wiki/Basel_III

9. Hasan, M., & Khan, S. (2022). Capital Adequacy and Bank Stability in Emerging Markets: Evidence from South Asia. MDPI – Journal of Risk and Financial Management, 15(9), 411.

https://doi.org/10.3390/jrfm15090411

10. World Bank. (2020). Bank Regulation and Supervision Survey.

https://www.worldbank.org

Downloads

Published

2025-07-18