MAKROIQTISODIY KO‘RSATKICHLAR ASOSIDA INFLYATSIYANI MATEMATIK MODELLASHTIRISH VA PROGNOZLASH
Keywords:
Inflyatsiya, makroiqtisodiy ko’rsatkichlar, iste’mol narxlari indeksi, deflator, matematik modellashtirish, regressiya modeli, ARIMA, VAR, DSGE, iqtisodiy siyosat, prognozlash, pul massasi, foiz stavkalari, narxlar barqarorligiAbstract
Mazkur maqolada inflyatsiya zamonaviy iqtisodiyotdagi muhim makroiqtisodiy hodisa sifatida atroflicha tahlil qilinadi. Inflyatsiyaning iqtisodiyotga ta’siri, uning shakllanishi va o‘zgarish omillari statistik va matematik yondashuvlar orqali o‘rganiladi. Jumladan, iste’mol narxlari indeksi (CPI), ishlab chiqarish narxlari indeksi (PPI), pul massasi, foiz stavkalari, iqtisodiy o‘sish sur’ati kabi ko‘rsatkichlarning inflyatsion jarayonlarga ta’siri ko‘rib chiqiladi. Shuningdek, maqolada inflyatsiyani modellashtirishning bosqichlari, model turlari (regressiya, ARIMA, VAR, DSGE) va ularning iqtisodiy tahlil va prognozlashdagi ahamiyati yoritilgan.
References
1. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Miromonovich Mirziyoyevning Oliy Majlis Qonunchilik palatasi va Senatiga Murojaatnomasi, 28.12.2018, www.uza.uz
2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasi to‘g‘risida” gi PF-4947-sonli Farmoni. //Xalq so‘zi. 2017 yil 8 fevral.
3. N.Gregory Mankiw. Macroeconomics. 8 th edition. Harvard University. (NY.: Worth Publishers, 2013): 24
4. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2016- yil 25-dekabrdagi “O‘zbekiston Respublikasining 2017-yilgi asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari va Davlvat budjeti parametrlari prognozi to‘g‘risida”gi qarori
5. Xudoyberdiyeva, M.A qizi, & Eshtemirova, F.N qizi . (2025). Matematik modellashtirish va uning kundalik hayotdagi qo'llanilishi. Umumjahon fanlari bo'yicha ta'lim tadqiqotlari, 4(5), 87–90. https://doi.org/10.5281/zenodo.15100853
6. Smith, R. (2014). Introduction to Mathematical Modelling. Cambridge University Press.2.
7. Djumaev Z.A. “Makroiqtisodiyot” fanidan O‘quv-uslubi majmua.-Toshkent: Iqtisodiyot.-2010 y. – 598 bet.
8. Абель Э., Бернаке Б. Макроэкономика. 5-е изд.-СПб.:Питер, 2009-544 с.
9. Gulyamov S. Makroiqtisodiy barqarorlik va ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish. //Iqtisodiyot va ta’lim, 2012
10. Z.Berdinazarov. O‘zbekiston amaliyotida makroiqtisodiy muvozanat tahlili. Iqtisodiyot va ta’lim/ 2016