VASIYLIK VA HOMIYLIK INSTITUTINING HUQUQIY TIZIMDA O‘RNI VA SAMARADORLIGINI OSHIRISH MASALALARI
Keywords:
Vasiylik, homiylik, huquqiy tahlil, amaliyot, muammolar, qonunchilik, ijtimoiy himoya, huquqiy islohotlar, ota-ona qaramog‘idan mahrum bo‘lgan bolalar..Abstract
Ushbu maqola O‘zbekiston Respublikasi huquqiy tizimidagi vasiylik va homiylik institutining o‘rni va ahamiyatiga bag‘ishlangan bo‘lib, uning huquqiy-nazariy asoslari va amaliyotdagi muammolariga keng qamrovli tahlilni taqdim etadi. Tadqiqotda normativ-huquqiy, qiyosiy-huquqiy va sotsial-huquqiy tahlil usullari qo‘llanilib, Fuqarolik kodeksida belgilangan progressiv normalar bilan amaliyotdagi sust nazorat, past huquqiy savodxonlik va zaif ijro mexanizmlari o‘rtasidagi nomuvofiqliklar o‘rganilgan. Maqolada xorijiy davlatlar, jumladan, AQSh, Germaniya va Rossiya tajribasi tahlil qilinadi hamda bu tajribaga asoslangan holda tizimdagi kamchiliklarni bartaraf etishga qaratilgan amaliy yechimlar ishlab chiqilgan. Takliflar orasida vasiy va homiylarni tayinlashdan oldin chuqur tekshiruv va majburiy malaka oshirish kurslarini joriy etish, elektron monitoring tizimini yaratish hamda nazorat organlarining salohiyatini oshirish kabi chora-tadbirlar mavjud. Maqola vasiylik va homiylik tizimining samaradorligini oshirish, shu orqali himoyaga muhtoj fuqarolarning huquq va manfaatlarini to‘liq himoya qilishga erishish zarurligini asoslaydi.
References
1. O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi. https://lex.uz/docs/-111189
2. O‘zbekiston Respublikasining Oila kodeksi. https://lex.uz/docs/-104720
3. Raxmonova R. R., Xolmirzayeva S. J. Vasiylik va homiylik instituti huquqiy tahlili va amaliyotdagi muammolari // Scientific Conference on Multidisciplinary Studies. – 2025. – № SCMS-APR. – P. 263–269.
4. “Vasiylik va homiylik sohasidagi nazorat” – Advice.uz portali. https://advice.uz/oz/document/605
5. AQSh Vasiylik va Homiylik Agentligi (US Department of Health and Human Services) statistik ma'lumotlari — acf.hhs.gov
6. Fuqarolarni qabul qilish tartibi – SUD.UZ. https://sud.uz/la/citizen-admission-la/
7. UNICEF. Justice for Children in Uzbekistan. – Tashkent, 2020. – 64 p.
8. O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi. Vasiylik va homiylik munosabatlariga oid. https://gov.uz/oz/advice/58/document/605
9. UNICEF. Situation Analysis of Children and Adolescents in Uzbekistan. – Tashkent: UNICEF Uzbekistan, 2024. – 240 p.
