MELIORATIV CHORA-TADBIRLARNING TUPROQDAGI GUMUS MIQDORIGA TA’SIRI (XORAZM VILOYATI MISOLIDA)”
Keywords:
melioratsiya, gumus, sho‘rlanish, organik modda, Xorazm viloyati, tuproq unumdorligiAbstract
So‘nggi yillarda qurg‘oqchil mintaqalardagi, xususan, O‘zbekistonning Xorazm viloyatidagi sug‘oriladigan yerlar uchun tuproq degradatsiyasi va gumusning kamayib borishi jiddiy muammoga aylangan. Intensiv sug‘orish, nosoz drenaj tizimlari hamda ikkilamchi sho‘rlanish natijasida tuproqning organik modda zaxiralari kamayib, unumdorlik va hosildorlik pasaymoqda. Gumus miqdorining kamayishi tuproq strukturasi, suvni ushlab turish qobiliyati hamda mikrobiologik faollikka salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Ushbu tadqiqot sho‘rlangan tuproqlarda gumus balansini tiklashda drenaj tizimini yaxshilash, boshqariladigan sug‘orish va organik o‘g‘itlardan foydalanish kabi turli meliorativ chora-tadbirlarning ta’sirini baholashga qaratilgan. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, meliorativ tadbirlarni organik modda boshqaruvi bilan uyg‘unlashtirish gumus miqdorini sezilarli darajada oshirib, yer unumdorligini tiklash va ekologik barqarorlikni ta’minlashga yordam beradi
References
1. Yuldashev, A. R., & To‘xtaboyev, B. (2021). Sug‘oriladigan yerlarning meliorativ holatini yaxshilashning ekologik asoslari. Toshkent: Fan nashriyoti.
2. Mirzaxodjayev, U. (2020). Tuproq unumdorligini tiklashda organik moddalarning ahamiyati. O‘zbekiston Milliy universiteti axborotnomasi, (2), 56–61.
3. Karimov, B. K., & Ibragimov, Z. (2019). Reclamation and soil fertility restoration under saline conditions. Journal of Arid Land Studies, 29(3), 67–75.
4. Rasulov, A. (2023). Orolbo‘yi hududlarida meliorativ tadbirlarning samaradorligi va ularning ekologik oqibatlari. Toshkent davlat agrar universiteti ilmiy jurnali, (4), 45–52.
5. FAO (2022). Sustainable Soil Management in Central Asia: Improving Saline Soil Productivity. Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations.
6. Chen, Y., & Xu, Y. (2024). Effect of irrigation and drainage management on soil organic carbon dynamics in saline–alkali soils. Agricultural Water Management, 295, 108822.
7. Ganiev, R. A., & Tillaev, A. (2021). Sho‘rlangan tuproqlarda organik modda balansini tiklashda melioratsiya choralari. Agrokimyo va tuproqshunoslik jurnali, (3), 18–25.
8. Zhang, L., & Li, D. (2023). Combined effects of organic amendments and drainage on soil salinity and organic matter accumulation in irrigated lands. Geoderma Regional, 33, e01628. Elsevier
9. FAO (2021). Handbook for Saline Soil Management. Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations.
10. Rasulova, D. N., & G‘ulomov, S. O. (2022). Xorazm viloyati sug‘oriladigan tuproqlarining meliorativ holati va sho‘rlanish jarayonlari. Tuproqshunoslik va agrokimyo ilmiy jurnali, (2), 73–79.
