OZIQ-OVQAT SANOATIDA ISHLAB CHIQARISHNING IQTISODIY SAMARADORLIGINI OSHIRISHNING ILMIY-KONTSEPTUAL ASOSLARI
Keywords:
oziq-ovqat sanoati, ishlab chiqarish mablag‘lari, samarali foydalanish, rentabellik, mehnat unumdorligi, fizik hajm indeksi, texnologik modernizatsiya, avtomatlashtirishAbstract
Ushbu maqola O‘zbekiston oziq-ovqat sanoatida ishlab chiqarish mablag‘laridan samarali foydalanishni oshirishning ilmiy-konseptual asoslarini va 2023–2025-yillarda yirik korxonalarda kuzatilgan so‘nggi iqtisodiy ko‘rsatkichlarni tahlil qiladi. Tadqiqot moliyaviy va texnik indikatorlar - ishlab chiqarish xarajatlari, rentabellik, mehnat unumdorligi, resurslardan tejamkor foydalanish va fizik hajm indeksi - asosida olib borilgan. Tahlil natijalari ko‘rsatdiki, texnologik modernizatsiya va avtomatlashtirish tadbirlari, shuningdek resurslarni optimal taqsimlash orqali ishlab chiqarish samaradorligini sezilarli darajada oshirish mumkin. Masalan, 2025-yilning birinchi yarmida oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishining fizik hajm indeksi viloyatlar kesimida 106-130% oralig‘ida o‘sdi, bu resurslardan samarali foydalanish va ishlab chiqarish jarayonlarini modernizatsiya qilish natijasini tasdiqlaydi. Moliyaviy ko‘rsatkichlar bo‘yicha ham rentabellik va foyda ko‘rsatkichlarida o‘sish kuzatilib, korxonalarda samaradorlikni oshirish bo‘yicha amalga oshirilayotgan chora-tadbirlarning amaliy samaradorligi ilmiy asosda tasdiqlanadi. Tadqiqot natijalari korxonalar boshqaruvi uchun ishlab chiqarish xarajatlarini optimallashtirish, resurslarni oqilona taqsimlash va ishlab chiqarish jarayonlarini modernizatsiya qilish bo‘yicha amaliy tavsiyalarni shakllantirishga xizmat qiladi.
References
1. Karieva, G., & Normurodov, S. (yil nol; maqola). Qishloq xo‘jaligida resurslardan samarali foydalanish va oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishda menejment qarorlarining iqtisodiy tahlili. Yashil Iqtisodiyot va Taraqqiyot.
2. Ruziyeva, D. (2024). Oziq-ovqat sanoati mahsulotlarini iqtisodiy samaradorligini oshirish yoʻllari. Yashil Iqtisodiyot va Taraqqiyot, 2(10).
3. Muftaydinov, M. K. (yil nol; maqola). Oziq-ovqat sanoatida chiqindilarni qayta ishlash va ulardan foydalanish. Scientific Journal of Actuarial Finance and Accounting. finance.tsue.uz
4. Shukurov, R. (2025). O‘zbekistonda oziq-ovqat sanoati korxonalarida ishlab chiqarish holati tahlili. Yashil Iqtisodiyot va Taraqqiyot, 3(2).
5. Tursunova, D. (2025). Oziq-ovqat sanoatini rivojlantirishning nazariy asoslari. Yashil Iqtisodiyot va Taraqqiyot, 3(2).
6. Ibragimov, G. G. (2024). Oziq-ovqat tarmog’ini mamlakatimiz iqtisodiyotini rivojlantirishda alohida xususiyatlari. Scientific Journal of Actuarial Finance and Accounting, 4(07), 235–241. finance.tsue.uz
7. Kobilova, N. (2024). O‘zbekistonda investitsiyalardan samarali foydalanish asosida oziq-ovqat sanoati samaradorligini oshirish yo‘llari. Yashil Iqtisodiyot va Taraqqiyot, 1(4).
8. Xudoyberdiyeva, M. (2024). Oʻzbekiston Respublikasida oziq-ovqat mahsulotlari savdosining rivojlanish evolyutsiyasi. Yashil Iqtisodiyot va Taraqqiyot, 4(07). Green Eco
9. Imomov, J. O. (2025). Innovatsion texnologiyalarning oziq-ovqat ishlab chiqarish tannarxiga ta’siri. Innovations in Science and Technologies, 2.
10. Xusanova, G. (2025). Mamlakat iqtisodiyotida oziq-ovqat sanoati va uning rivojlanish holati. Yashil Iqtisodiyot va Taraqqiyot, maqola.
11. Turg‘unov, M. M. (2023). Oziq-ovqat sanoati korxonalarida klasterli boshqaruv mexanizmlarini takomillashtirish. Kokand Universiteti Herald, 8. herald.kokanduni.uz
