LINGUISTIC FEATURES OF JADID DRAMAS
Keywords:
Jadidism, enlightenment, new-method schools, education and upbringing, national culture, colonial oppression, Mahmudkhoja Behbudi, Abdulla Avloni, Abdurauf Fitrat, izafa constructions, Jadid dramas, lexical features, theatrical art, independence, cultural development.Abstract
Jadidism, emerging in the 19th century, was an enlightenment movement that deeply influenced the socio-cultural life of Central Asia. Its primary goal was to liberate the people from colonial oppression by fostering education and enlightenment. Prominent figures like Mahmudkhoja Behbudi, Abdulla Avloni, and Abdurauf Fitrat led this movement, whose works significantly contributed to the development of national culture and spirituality. Jadid dramas reflected the lexical, phonetic, and morphological features of their time, incorporating Arabic, Persian, and Russian borrowings as well as the frequent use of izafa constructions. This period was also notable for the evolution of theatrical art. Beyond promoting enlightenment, the Jadids aimed to achieve national independence and progress. Their legacy remains a source of pride and inspiration for modern generations.
References
1. Abū al-Ğāzī Bahādur Ḵān, (eds.) Bārūn De Mazūn. Šajara-i Tūrk, St. Petersburg: Akademiya-i Imperāṭūriya-i bāšmaḵānasi. 1871.
2. Mullā ʿAlim Maḵdūm Ḥājī. Tārīḵ-i Turkistān, Tashkent: Turkistān General Gūbernaṭūri bāšmaḵānasi. 1915.
3. Normamatov S.E. O‘zbek lug‘atchiligining shakllanishida jaded ma’rifatparvarlarining o‘rni. Filol. Fan. Dok(DSc)…diss – Toshkent, 2019 – 240 б.
4. Song Ho Lim Chig‘atoy turkiyningadabiy-uslubiy xususiyatlari(XIX asr Farg‘ona tarixiga oid asarlar misolida) //FarDU ilmiy xabarlari. 2022 (3) – 393 b.
5. Бабаджанов Ф. Ўзбек жадид драмаларининг лисоний хусусиятлари (Беҳбудий ва Авлоний драмалари асосида): Филол. фан. номз... дисс . автореф. – Самарқанд, 2002. – 23 б.
6. Жалалова Л. Абдулла Қодирийнинг “Ўткан кунлар” романининг лингвистик тадқиқи: Филол. фан. номз... дисс. – Тошкент, 2007. – 122 б.
7. Зиётова С. “Меҳробдан чаён” асари лексикаси: Филол.фан. бўйича фалсафа доктори (PhD) дисс.– Тошкент, 2022. – 154 б.
8. Йўлдошев М.М. Чўлпоннинг бадиий тил маҳорати: Филол. фан. номз. ...дисс. автореф. – Тошкент, 2000. – 26 б
9. Кадирова Х. Абдулла Қодирийнинг эвфемизм ва дисфемизмдан фойдаланиш маҳорати: Филол. фан. номз... дисс. – Тошкент, 2012. – 126 б.
10. Қаҳрамонов А. Абдулла Қодирийнинг “Меҳробдан чаён” романи поэтикаси. Филол. фан. номз. … дисс. – Тошкент, 2000. – 136 б.
11. Лафасов Ў. Қодирийнинг изоҳловчиларни қўллаш маҳорати //Ўзбек тили ва адабиёти. – Тошкент, 2006, №3. Б. 56.
12. Нормаматов С. Абдулла Авлоний шеърияти лексикасининг маъновий услубий хусусиятлари: Филол. фан. номз. ...дисс. автореф. – Тошкент, 2011. – 25 б.
13. Сайидов Ё. Фитрат бадиий асарлари лексикаси: Филол. фан. номз... дисс. автореф. – Тошкент, 2001. – 24 б.
